Barry Hay, een biografie van Sander Donkers

Toen journalist Sander Donkers door Golden Earring-voorman Barry Hay werd gevraagd zijn biografie te schrijven, nam hij zich plechtig voor ‘een maximum aan journalistieke distantie’ te bewaren, zo vertelde hij in de Volkskrant. Want leer hem de rockers kennen met hun praatjes en hun drankjes. Van de goede voornemens kwam echter niets terecht, moest hij bekennen. Al snel werd hij door Barry Hay en zijn vrouw Sandra ingekwartierd in hun villa op Curaçao, dronken gevoerd en min of meer beschouwd als familielid. Kortom: volledig ingepalmd. Ik begon dan ook met een gezonde scepsis aan dit boek. Een veredelde ghostwriter die het leven optekent van een rockster, met diezelfde praatjesmaker als belangrijkste bron; dat kan nooit een goede biografie opleveren. Toch pakt het best aardig uit eigenlijk. Vrij goed zelfs. Om niet te zeggen: het blijkt een gouden greep. Dat het in dit geval werkt heeft een aantal redenen. Barry Hay heeft een grote mond, maar een klein hartje. Doordat hij zelf veel aan het woord is, wordt dat mooi zichtbaar gemaakt. Hij vertelt vol bravoure, geestig, ad rem, vol Engelse termen; een echte rockster, die zijn imago zorgvuldig in stand houdt met eeuwige zonnebril, sportschoolspieren en tattoos. Maar vervelend wordt het nooit, omdat hij over voldoende relativeringsvermogen en zelfspot beschikt. En anders houden zijn vrouw Sandra en zijn kinderen, die ook uitgebreid aan het woord komen, hem wel met beide benen op de grond. Sandra: “Zeg, je gaat Barry in dat boek toch niet alleen maar veren in zijn reet steken hè? Dan grijp ik in hoor. Ik boor die gozer zo de grond in. Fuck him.”

Bouwmarkt

Bovendien brengt de biograaf en passant een aantal neuroses van Hay in beeld die mooi contrasteren met zijn seks, drugs en rock & roll-leven. Zo is er de hilarische scène van de zanger die met zijn biograaf op Curaçao in de plaatselijke bouwmarkt in de rij staat om een pakje tie wraps af te rekenen. Tot Hays grote ergernis is er een kassa vastgelopen waardoor zijn minutieus geplande dagschema in de war dreigt te raken. Het brengt het stoere maar punctuele rockicoon even volledig uit balans. De liefhebbers van de klassieke rock & roll-anekdotiek komen in Hay ruimschoots aan hun trekken: de opkomst van de Earring, de internationale doorbraak met Radar Love, het succes in Amerika, de meisjes. Het lijkt allemaal niet op te kunnen: de duurste producers worden aangetrokken, overal rijdt de limo voor. Totdat blijkt dat de rekeningen voor deze luxe allemaal gewoon bij de band belanden, die dan ook regelmatig in financieel zwaar weer verkeert. Niet in de laatste plaats door managers die in de contracten goed voor zichzelf gezorgd hebben. No hard feelings, wat Barry betreft. There’s no such thing as a perfect paradise, is zijn vaste slagzin. Had hij zelf maar slimmer moeten zijn.

Hay op Parkpop. © Ferdi de Gier (CC BY-SA 2.0) )

Familieband

De zoektocht naar familie en identiteit zijn een rode draad in Hays leven en in deze biografie. Hij groeit op in India als zoon van een Nederlandse moeder en een Britse vader. Als hij zeven is neemt zijn moeder hem mee naar Nederland om kerst te vieren. Althans dat denkt hij. Ze zullen nooit meer teruggaan. Hun relatie blijkt op de klippen gelopen en zijn moeder insinueert dat zijn vader agressief en aan de drank was. Barry zal hem nooit meer te zien krijgen. Achteraf blijkt dat zijn vader hem nog talloze brieven heeft gestuurd, die zijn moeder voor Barry verborgen hield. Barry gaat een tijdlang als stateloos burger door het leven met een ‘landverraderspaspoort’. Een mooie metafoor voor zijn zoektocht naar identiteit en een hechte familieband. De verhouding met zijn moeder zal altijd moeizaam blijven, een echte moederrol vervult ze zelden. Hij vertelt hoe ze samen – zijn moeder is dan al op leeftijd- stoned worden, hij haar vastgrijpt en zegt: “Ik ben je zoon”. Het was de meest bijzondere avond die hij met haar meemaakte. Barry: “Het leek of we even konden ontsnappen aan de geschiedenis die we samen hadden.” Inmiddels heeft hij dan al een alternatieve familie gevonden. Twee zelfs. In de eerste plaats de Golden Earring: de band functioneert als een familie, met ups en downs, waarin Barry de zoon is die soms ruzie maakt met zijn ‘ouders’, maar altijd bij hen terecht kan. Jaren later komt daar zijn eigen gezin bij: zijn vrouw Sandra en hun dochters Bella en Gina. Een vriendin omschrijft treffend hoe het ooit begon: “Sandra was een onbeschreven blad en Barry heeft ‘r helemaal volgekalkt”. Ze staan op dezelfde manier in het leven: ondanks hun moeilijke jeugd en andere tegenslag weigeren ze zichzelf als slachtoffer te zien. Ze houden elkaar bovendien mooi in evenwicht. Zo probeert Sandra bijvoorbeeld zijn drank en drugsgebruik binnen de perken te houden. Hoewel… Als ze hem betrapt met drie zakjes coke spoelt ze die door de wc, maar niet na zelf nog een flinke snuif genomen te hebben.

Stevige stappers

Barry Hay is prachtig materiaal voor een mooie biografie, maar dat het dat uiteindelijk ook geworden is, is in de eerste plaats de verdienste van de biograaf die er in geslaagd is met soepele pen en een scherp oog voor betekenis en detail er meer van te maken dan een aaneenschakeling van stoere verhalen. Veel meer. In april werd tijdens het symposium ‘Omzien in rock’ nog geconstateerd dat het genre van de Nederlandse popbiografie nog in de kinderschoenen staat. Sander Donkers heeft het genre met Hay een paar stevige stappers aangetrokken en een flinke schop in de goede richting gegeven.

Hay. Biografie van de grootste rockster van Nederland
Sander Donkers
Lebowski
ISBN 9789048831586
Verschenen in september 2016