Een jaar of 20 geleden werkte schrijver Willem van Toorn mee aan het scenario voor een televisiefilm over de landschappen van Jac. P. Thijsse. De bedoeling van regisseur Jan Bosdriesz was om te laten zien hoe deze landschappen er inmiddels bij lagen en te onderzoeken hoe ze door bewoners en passanten werden ervaren. Omdat daarvoor een subsidie noodzakelijk was, mochten schrijver en filmmaker hun opzet komen toelichten voor een commissie. Men was namelijk verbaasd...

Vitus Bruinsma, geboren in Leeuwarden en oprichter van de (Friesche) Volkspartij, was een bijzonder en veelzijdig mens. Hij maakte in de laatste decennia van de 19e eeuw vooral naam met zijn pogingen om verschillende groeperingen, van socialisten tot linkse liberalen, te verenigen om algemeen kiesrecht en andere sociale hervormingen te verkrijgen. Maar zijn naam ontbreekt vrijwel geheel in de algemene geschiedenis over die woelige periode van het opkomend socialisme in Nederland. Die ereplaats valt...

‘Emotioneel’. ‘Fantasierijk’. ‘Kinderlijk’. ‘Emotioneel’. ‘Impulsief’. ‘Overdreven genotszucht’. ‘Grote ijdelheid’. ‘Fixatie op seksualiteit’. ‘Niet gesteld op huiselijke gezelligheid’. ‘Gering plichtsgevoel’. ‘Geen spaarzaamheid’. ‘Suggestibel’. Met onder meer die woorden zou volgens Nederlandse koloniale psychiaters als Feike van Loon en Petrus Henri Marie Travaglino ‘op wetenschappelijke gronden’ de Javaanse psyche te typeren zijn. Zij introduceerden hun opvattingen over die zogenaamd andere psyche dan de Westerse rond 1920 in Nederlands-Indië. Op basis daarvan waarschuwden zij ook voor een te...

Marianne Braun heeft haar biografie Wilhelmina Drucker. Een vrouw in de oppositie op een goed moment gepubliceerd. Op 5 december aanstaande is het honderd jaar geleden dat Drucker in haar woning aan de Weesperzijde in Amsterdam stierf. En in het afgelopen voorjaar werd de naar haar genoemde radicaal-feministische Dolle Mina-beweging die in 1969-1970 ontstond, nieuw leven ingeblazen. Het jaar 2025 werd door de Wilhelmina Drucker Fundatie tot herdenkingsjaar uitgeroepen om zo de herinnering aan...

Louisette was de grote revuester van de jaren 10, 20, 30 en 40 van de vorige eeuw, de Nederlandse Mistinguett. Een gevierd artieste, die uiteindelijk eenzaam stierf en in de vergetelheid is geraakt. Als piepjonge twintiger maakte Danny van Zuijlen al eens een liefdevolle kleinkunstvoorstelling over Louisette. En over de vrouw ‘die hem maar steeds niet losliet en aan wie hij al die tijd is blijven denken’ schreef hij nu dit boek, dat langs...

De vervlogen wereld van Marie, gravin van Bylandt van Alies Pegtel is prachtig uitgegeven. Alleen de foto op de voorkant van het gebonden boek intrigeert al. De gravin heeft een open blik en - een beetje slordig - opgestoken haar; ze draagt een mantelkostuum met vest en das. Ze ziet er intelligent en benaderbaar uit. In werkelijkheid was ze dat laatste overigens niet. Het boek waarin haar leven is beschreven, is gemaakt ter gelegenheid van...

Ondanks dat Heere Heeresma (1932-2011) in de jaren zeventig en tachtig een grote lezersschare kende - dankzij boeken als Een dagje naar het strand (1962), Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp (1972), en Zwaarmoedige verhalen voor bij de centrale verwarming (1973) - is hij als persoon voor vrijwel iedereen verborgen gebleven. Zoals hij zelf zei, speelde zijn leven zich af ‘achter een brandscherm’ en daar liet hij niemand achter kijken. Dat neemt niet weg dat...

Kort na de dood van Michaël Zeeman in 2009 stelde zijn vriend Willem Otterspeer een bundel weldadige essays samen onder de titel Aan mijn voormalig vaderland. En nu, vijftien jaar later, eert hij zijn veel te vroeg gestorven vriend met een uiterst lezenswaardige biografie: In alles ben ik groot. Otterspeer kan niet anders dan zich onmiddellijk de vraag stellen of dat wel kan, een biografie schrijven over je vriend. ‘Het enige leesbare wat ik...

Wat maakt een biografie interessant voor een lezer? Uiteraard zijn dat veel aspecten, maar een boeiend leven van de hoofdpersoon, inzicht in de redenen waarom bepaalde keuzes wel of niet worden gemaakt en het begrijpen van de tijd waarin de geportretteerde leeft, maken er zeker deel van uit. Vanuit deze drie invalshoeken bekijken we de biografie van Alwine de Vos van Steenwijk (1921-2012), Barones tussen de armen van Astrid Schutte. Levensbeschrijving   Om te beginnen met...

De symbolistische kunstenaar Carel de Nerée tot Babberich (1880-1909) werd nog geen dertig jaar oud en exposeerde nooit bij leven, maar liet ruim driehonderd unieke tekeningen, schilderijen en borduurwerken achter. Fin-de-siècle kenner Sander Bink verdiepte zich in Verfijnde lijnen in de kunst en het leven van Carel de Nerée tot Babberich. Carel de Nerée tot Babberich was uniek. Sander Bink schrijft: “Alles wat hij doet, is net even anders. Zijn hele beeldend oeuvre is anders...

Jan Blokker, journalist, columnist, filmcriticus, VPRO-televisiebaas, scenarioschrijver, adjunct-hoofdredacteur bij de Volkskrant, kinderboekenauteur, amateur-historicus en bestuurslid van verscheidene cultuurinstellingen, meende zelf dat hij na zijn dood hoogstens herinnerd zou worden als “mannetje van de krant” en dat is de titel geworden van de biografie die zijn zoon Jan Blokker Jr onlangs publiceerde. Waarom? Zoonlief had altijd gedacht dat zich wel iemand als biograaf zou melden, er was een omvangrijk persoonlijk archief plus ander materiaal, maar...

Menigeen loopt op Leidens mooiste gracht maar al te gemakkelijk aan het SieboldHuis voorbij, onbewust van de rijkdom aan Japanse voorwerpen achter de imposante 16e-eeuwse gevel van dit Japanmuseum. Voor velen is ook het verhaal onbekend achter de man naar wie het huis is vernoemd en die het grootste deel van de collectie verzamelde: Philipp Franz von Siebold (1796-1866). Siebold had het geluk om als jonge Duitse arts in dienst van het Nederlandse Oost-Indische leger...