Zangeres, actrice, danseres, revuester, schrijfster: wat is Josephine Baker eigenlijk niet geweest? Vermoedelijk was ze de eerste superster van de entertainmentwereld. Josephine werd beroemd op (vooral Franse) theaterpodia, maar verwierf ook een sterrenstatus in de filmindustrie. Haar uitstraling, stem, bewegingen en levenslust bezorgden haar overal ter wereld een enorme...

Anna Terruwe (1911-2004) opende in 1945 in Nijmegen een praktijk als zenuwarts. Tot haar klantenkring behoorden religieuzen die psychische problemen kregen door de strenge regels die de katholieke godsdienst hen oplegde. Halverwege de jaren vijftig verbood het Vaticaan haar om mannelijke religieuzen te behandelen. Tien jaar later werd zij...

Een afgebroken kolom als verwijzing naar een jonggestorvene, een duif op een grafsteen duidend op verzoening, en de gevleugelde zandloper: het allegorisch symbool dat ons duidelijk maakt hoe kortstondig het aardse leven feitelijk is. Het zijn maar drie van de tientallen funeraire symbolen die je op begraafplaatsen kunt tegenkomen....

De Hollandsche Schouwburg was de plek waar de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog de Joden van Amsterdam verzamelden voordat zij op transport werden gezet naar Westerbork of Vugt. Het was ook een broedplaats van humanitair verzet. Veelal denkt men dan aan Walter Süskind of Henriëtte Pimentel, die naar schatting...

Tijdens de Tweede Wereldoorlog doken in Nederland zo’n 25.000 à 28.000 Joden onder. De Delftse verzetsstrijder Kees Chardon was een belangrijke spil in het web van de zogeheten ‘Jodenbegunstigers’ die voor de onderduikers een veilig heenkomen zochten. Niet alleen in Den Haag en omgeving, maar ook in Noord-Holland, Brabant,...

De titel Gooilust van het boek van Jeanette Wagenaar verwijst naar de buitenplaats Gooilust in ’s Graveland die ook wel ‘De tuin van Blaauw’ wordt genoemd. Die benaming is te danken aan Frans Blaauw, een amateur-bioloog die er tussen 1895 en zijn dood in 1936 exotische dieren houdt zoals...

Het begon met een bezoek van de auteur, Gerard Groeneveld, aan het Museum ’40-‘45NU in Rotterdam, waar hij al ronddwalend op een tweetal eigenaardige memorabilia stootte. Allebei hadden betrekking op mevrouw B.M. van der Hof-Kooijman, ook wel bekend als tante Bertha. Het ene voorwerp was een ingelijste oorkonde waarin...

De Griekse historicus Plutarchus koos ervoor om in zijn Parallelle Levens een vergelijking te maken tussen Alexander de Grote en Julius Caesar. Een logische keuze, als je hun indrukwekkende veroveringen met elkaar vergelijkt. Hij had ook kunnen kiezen voor een vergelijking met keizer Augustus. Beiden werden op uiterst jonge...

In de jaren 70 kende het grote publiek in Nederland dankzij pers en televisie drie Chinese mannenkoppen: die vande voorzitter van de Chinese Communistische Partij (CCP) Mao Zedong (toen nog Mao Tsetoeng), zijn eeuwige minister-president Zhou Enlai (toen nog Tsjoe Enlai) en Deng Xiaoping, een topman van de CCP...

Na de levenslange bemoeienis van historicus Richard J. Evans (1947) met de geschiedenis van de nationaalsocialisten en de Tweede Wereldoorlog, leest deze groepsbiografie van personen rond Hitler als een soort toegift op zijn onderzoeken van de laatste halve eeuw. Hij heeft in Hitler's People, vertaald in het Nederlands als...

Industrieel geproduceerd Wedgwood aardewerk is zo beroemd geworden dat het nog steeds door particulieren en musea wordt verzameld. Het prachtige design van bepaalde Wedgwood vazen, serviezen en andere producten speelt daarbij zeker een rol, maar even belangrijk lijkt een zekere nostalgie naar de glorie van de beginperiode van de...

Woodrow Wilson was een Amerikaanse president (1913-1921) die misschien nog steeds in schoolboeken doorgaat voor de uitvinder van de Volkenbond, de League of Nations. Dat klopt wel maar president Wilson was eveneens de man die door zijn gedrag in de Amerikaanse Senaat de toetreding van de Verenigde Staten tot...

De eerste president van onafhankelijk Ghana, Kwame Nkrumah, zou op zijn armoedige sterfbed in 1972 bekend hebben dat hij tienduizenden goudstaven het land uit had gesmokkeld. Dat kwam niet echt als een verrassing, want hadden de Britten en Amerikanen niet altijd al gezegd dat deze anti-imperialistische African hero corrupt...

Psychoanalyse en Sigmund Freud (1856-1939) zijn uit. Althans, dat denken tegenwoordig de meeste psychologen en psychiaters. Geen stroming binnen psychologie en psychiatrie evenwel waarvan inzichten zo gemeengoed zijn geworden. Wie heeft er niet gehoord van het Oedipuscomplex, onbewuste drijfveren, vrije assocaties, afweermechanismes? Of van het Id, Ego en Superego?...

Er zijn mensen die kind van hun tijd zijn én hun tijd ver vooruit, zoals Cândido Rondon (1865-1958), vooral gewaardeerd als pionier van bescherming van indianenstammen in het Amazonegebied en van het Amazonegebied zelf. Er is een Braziliaanse provincie naar hem vernoemd, Rondonia. Elke week is er wel nieuws...

Naast biografieën lees ik vooral veel thrillers, die ik meestal in bulk leen van de plaatselijke bibliotheek. Dit weekeind las ik, bijvoorbeeld, A Beautiful Spy door Rachel Hore, een Sunday Times bestseller in 2021. Die viel me tegen. Ik vond de hoofdpersoon, Minnie Gray, een zeurpiet. Ze leidt een...