Het college van burgemeester en wethouders heeft de Wopke Eekhoffprijs 2025 toegekend aan dr. mr. Antoon Ott voor zijn boek Verzameldrift – biografie van Nanne Ottema (1864-1955). De vierjaarlijkse prijs bekroont de beste bijdrage aan het lokaal historisch onderzoek in de periode 2020–2024. Op voordracht van de jury, bestaande uit prof. dr. Nelleke IJssennagger-van der Pluijm (voorzitter), prof. dr. Hans Mol en ir. Ap Timmermans, werd de prijs toegekend. De jury roemt het boek als...

De rebelse Romanov van Helen Rappaport heeft als ondertitel Julie van Saksen-Coburg, de keizerin die Rusland nooit heeft gehad. Rappaport begint haar boek met de beschrijving van het huwelijk van Leopold van Saksen-Coburg-Saalfeld in 1816 in Londen met Charlotte van Wales, na haar vader voorbestemd voor de Britse troon. Leopold is weliswaar knap, maar hij heeft weinig vermogen en rond zijn huwelijk in Londen wordt Saksen-Coburg-Saalfeld minachtend een ‘Pompernikkel-staatje’ genoemd. Toch weten Leopold en...

“Ik heb mijn stiefvader immer schaamteloos bewonderd,” bekent Caroline de Westenholz in het voorwoord van haar biografie van voordrachtskunstenaar en mecenas Albert Vogel (1924-1982). Zo zet zij de toon voor een zeer persoonlijk levensverhaal van haar stiefpapa, een ‘ongewoon mens’. Albert Vogel is zijn leven lang onlosmakelijk verbonden geweest met zijn familie. Zijn vader, Albert Vogel sr., was een gelauwerd voordrachtskunstenaar en toneelkenner. Hij toerde door heel Europa en Azië met zijn poëzieprogramma, soms samen...

Vierhonderd jaar geleden werd hij geboren: raadpensionaris Johan de Witt. In de kunst zag men De Witt als een zwaan die zijn nest beschermt. Maar hij was ook een levensgenieter, echtgenoot, vader, broer en zoon. En hoe zag zijn wereld eruit? De meeste mensen kennen Johan de Witt (1625-1672) als politicus, maar zijn persoonlijke leven is minder bekend. In De wereld van De Witt krijgen we een beter beeld van de mens achter de politicus,...

Maar weinig mensen kennen het verhaal van de Duitse prinses Julie. Dat begint in 1795, wanneer ze door haar moeder Auguste van Saksen-Coburg-Saalfeld op veertienjarige leeftijd wordt meegenomen naar Sint-Petersburg en wordt uitgehuwelijkt aan groothertog Konstantin, een Romanov en de kleinzoon van Catharina de Grote. Wat volgt is een liefdeloze en ellendige periode. Julie wordt verwaarloosd door haar echtgenoot en gegijzeld door de regels binnen het huwelijk – tot ze er in 1801 in...

Na zijn veel geprezen Wereld van suiker over wat de productie en consumptie van suiker gedaan heeft met ons leven en ecosysteem in de afgelopen eeuwen, komt de historicus Ulbe Bosma met een biografie van een bijzonder veelzijdig geleerde: Franz Junghuhn. Junghuhn wordt in Nederland vooral herinnerd door zijn rol in het ontstaan van de georganiseerde vrijdenkersbeweging, die in de negentiende eeuw ten strijde trok tegen elke vorm van religieuze dogmatiek. Bosma laat in...

De Tweede Wereldoorlog is nog niet voorbij. De recente driedelige NPO documentaire rond het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR), De oorlog die nooit ophoudt, laat zien dat er zo’n vier miljoen nabestaanden zijn van de in dit archief beschreven Nederlandse – soms vermeende -  daders uit die periode van onze geschiedenis. De maatschappelijke beroering rond de openstelling van het Nationaal Archief geeft aan hoezeer wij nog met ons verleden worstelen. Het is, bijvoorbeeld, vrijwel...

In Verzetsvrouwen. Een onderbelichte geschiedenis beschrijven Agnes Cremers en Mark Bergsma het leven van tien vrouwen en hun rol in het verzet. Het zijn Adri Knappert, Rosa Boekdrukker-Hirsch, Dina Post-Salomons, Anna De Bussy-Van der Lelie, Marie Blommaart, Mies Boissevain-Van Lennep, Aart Breur-Hibma, Anna (Puck) de Jong, Evy Poetiray en Hebe Kohlbrugge. Het zijn vrouwen die bij het grote publiek grotendeels onbekend zijn. Van de tien komen er slechts drie kort voor in Het Koninkrijk...

Elisabeth, erfvrouwe van Culemborg, is in de hagiografisch getinte lokale geschiedschrijving Culemborgs grootste heldin. Met de middelen uit haar erfenis is het grote “Elisabeth Weeshuis” gebouwd. Het plan daarvoor kwam echter volgens Wijnand Mijnhardt, de auteur van Het verdriet van Elisabeth van Culemborg. Bloei en ondergang van een adellijke dynastie 1400-1555 niet uit haar koker. Uit niets in haar leven blijkt dat Elisabeth zich veel om wezen heeft bekommerd. Wijnand Mijnhardt gaat in zijn...

Arthur van Dijk leerde Willem Pijper op de eerste plaats als letterkundige kennen, tijdens zijn studententijd in Nijmegen. Daarna volgde pas de componist. Sindsdien heeft Van Dijk zich intensief beziggehouden met Pijper. Hij bezorgde zijn brieven (In het licht van de eeuwigheid), redigeerde zijn verzamelde geschriften (Het papieren gevaar) en schreef over zijn jeugd in Zeist. Zijn biografie van Willem Pijper kun je dan ook in verschillende opzichten als een magnum opus beschouwen. In...

Een van de moeilijkste vragen over de geschiedenis van de afgelopen halve eeuw is waarom het sommige vroegere koloniën na hun onafhankelijkheid goed is vergaan en andere slecht. Beschuldigingen van neokolonialisme kloppen wel maar het ligt ook voor de hand te vragen wat de ideeën van hun nationalistische politieke leiders waren in een tijd dat er nog helemaal geen ervaring was met economische en politieke ontwikkeling na dekolonisatie.In Suriname was het Frank Essed die...

Is er een handleiding voor het schrijven van een goede biografie? En in welke valkuilen kan een biograaf terecht komen? Dat waren interessante vragen voor een verhandeling over het biografische genre, die ik onlangs hield op verzoek van de commissie Jan van Hout van de Historische Vereniging Oud-Leiden. Ik ben een groot liefhebber van biografieën en heb zelf  een biografie van de Bataafse politicus Alexander Gogel geschreven. Daarna heb ik nog verschillende biografische schetsen...